AOSP Nedir?
AOSP (Android Open Source Project), Google tarafından yönetilen ve Android işletim sisteminin açık kaynak kodlarını içeren resmi projedir. Bu proje sayesinde dünya genelindeki geliştiriciler, üreticiler (OEM’ler) ve topluluk üyeleri Android’in kaynak kodlarına erişebilir, inceleyebilir, değiştirebilir ve kendi cihazları veya sistemleri için özelleştirebilir.AOSP, “herkesin katılabildiği, geliştirilebilen ve yeniden kullanılabilen” bir Android çekirdeği sunar. Bu yapı sayesinde Samsung, Xiaomi, OnePlus, Sony gibi markalar kendi arayüzlerini (One UI, MIUI, OxygenOS vb.) bu açık kaynaklı sistemin üzerine inşa eder.
AOSP’un Amacı ve Felsefesi
AOSP’un temel amacı, mobil teknolojiyi açık ve erişilebilir hale getirmektir. Google’ın bu projeyle hedeflediği şey, bir şirketin değil tüm dünyanın katkıda bulunabileceği bir işletim sistemi ekosistemidir.Bu sayede:
- Geliştiriciler özgürce uygulama geliştirebilir,
- Üreticiler Android’i kendi cihazlarına uyarlayabilir,
- Topluluklar (örneğin LineageOS gibi) özel ROM’lar geliştirebilir.
AOSP ve Android Arasındaki Fark
Birçok kişi “AOSP” ile “Android”i karıştırır.Ancak aralarında önemli farklar vardır:
 Özellik |  AOSP |  Android (Ticari Sürüm) |
|---|---|---|
| Kaynak Kodu | Tamamen açık kaynaklıdır. | Google tarafından kısmen kapalı bileşenlerle sunulur. |
| Google Uygulamaları (GMS) | Dahil değildir. | Gmail, Play Store, YouTube vb. içerir. |
| Güncelleme Yönetimi | Geliştiriciler ve üreticiler tarafından yapılır. | Google tarafından yönetilir. |
| Kullanım Alanı | ROM geliştiricileri, üreticiler, araştırmacılar | Son kullanıcı cihazları |
| Lisans Türü | Apache 2.0 | Karma (AOSP + Google bileşenleri) |
Sonuç olarak; AOSP saf Android’in temelini oluştururken, ticari Android sürümleri AOSP üzerine inşa edilmiş, Google hizmetleriyle zenginleştirilmiş varyasyonlardır.
AOSP Nasıl Geliştirilir?
AOSP, Google’ın resmi Git depoları üzerinden yönetilir.Kodlar; geliştiriciler, mühendisler ve topluluk üyeleri tarafından katkı sağlanarak sürekli güncellenir.
Google, her büyük Android sürümü için AOSP kodlarını herkese açık hale getirir.
Geliştiriciler bu kodları:
- Cihazlarına port etmek,
- Yeni özellikler eklemek,
- Güvenlik yamaları hazırlamak
için kullanabilirler.
AOSP’un Yapısı ve Bileşenleri
AOSP, yalnızca bir işletim sistemi değil; birden fazla katmandan oluşan kapsamlı bir yazılım ekosistemidir.| Katman | Açıklama |
|---|---|
| Linux Kernel | Android’in çekirdeğini oluşturur. Donanım sürücüleri, bellek ve işlem yönetimi buradadır. |
| Hardware Abstraction Layer (HAL) | Donanım ile yazılım arasındaki köprüdür. |
| Android Runtime (ART) | Uygulamaları çalıştıran sanal makine yapısıdır. |
| Framework Katmanı | Uygulamaların sistem kaynaklarına erişimini yönetir. |
| System UI & Libraries | Arayüz, sistem servisleri ve kütüphaneleri içerir. |
AOSP’un Lisans Yapısı
AOSP, Apache License 2.0 altında dağıtılır.Bu lisans, geliştiricilerin kodu ticari amaçlarla bile kullanmasına izin verir.
Yani bir üretici AOSP kodlarını alıp kendi markalı işletim sistemini oluşturabilir.
Bu da Android’in dünya genelinde yayılmasının en önemli sebeplerinden biridir.
AOSP’un Ekosistemdeki Rolü
AOSP yalnızca bir proje değil; devasa bir ekosistemdir.Bu ekosistem şunları içerir:
- Google’ın resmi katkıları
- Üretici firmaların (OEM) düzenlemeleri
- ROM geliştirici toplulukları
- Açık kaynak meraklıları
AOSP ve Güvenlik Güncellemeleri
AOSP, güvenlik konusunda da aktif bir yapıya sahiptir.Google, düzenli olarak güvenlik açıklarını yamalar ve bu yamaları AOSP deposuna ekler.
Üreticiler de bu yamaları kendi arayüzlerine dahil ederek cihazlarına dağıtır.
Ancak, açık kaynak olması nedeniyle bu güncellemelerin son kullanıcıya ulaşması üreticiye bağlıdır.
AOSP ile Geliştirilen Özel ROM’lar
AOSP tabanlı ROM’lar, saf Android deneyimi sunmak isteyen kullanıcılar arasında çok popülerdir.Bu ROM’lar genellikle reklamsız, hafif ve güncel Android sürümlerine erken erişim sağlar.
Bazı popüler AOSP tabanlı ROM’lar:
- LineageOS
- Pixel Experience
- /e/OS
- GrapheneOS (gizlilik odaklı)
- CrDroid
AOSP Nasıl İndirilir ve Derlenir?
AOSP kodlarına herkes erişebilir. Google’ın resmi Android Git reposunda sürümler listelenmiştir.Bir geliştirici AOSP’u kendi bilgisayarında derleyebilir, ancak bu işlem oldukça teknik bilgi gerektirir.
Kısaca adımlar:
- Kaynak kodu indir
- Gerekli bağımlılıkları yükle
- Hedef cihazı belirt
- Derleme komutlarını çalıştır (
make) - Oluşan sistem imajını cihazına yükle
AOSP ve Google Mobil Hizmetleri (GMS)
AOSP’ta Google Play Store, Gmail, YouTube gibi uygulamalar bulunmaz.Bunlar Google’ın kapalı kaynaklı bileşenleridir.
Üreticiler, bu hizmetleri kullanabilmek için Google’dan sertifikasyon almak zorundadır.
Bu nedenle AOSP cihazları (örneğin Huawei gibi) Google hizmetleri olmadan çalışabilir.
AOSP ve Gizlilik
AOSP’un en önemli avantajlarından biri gizliliktir.Çünkü içinde Google izleme servisleri veya reklam SDK’ları bulunmaz.
GrapheneOS gibi projeler bu yüzden AOSP tabanlı olarak geliştirilmiştir.
AOSP, “Android ama Google’sız” deneyim isteyen kullanıcılar için güçlü bir temeldir.
AOSP’un Avantajları ve Dezavantajları
 Kriter |  Avantaj |  Dezavantaj |
|---|---|---|
| Özgürlük | Tam açık kaynak yapısı | Teknik bilgi gerektirir |
| Güncellemeler | Topluluk tarafından hızlı destek | Üreticiye bağlı olabilir |
| Gizlilik | Google servislerinden bağımsız | Eksik uygulama ekosistemi |
| Uyarlanabilirlik | Her cihaza port edilebilir | Donanım uyumsuzluğu riski |
Sonuç: AOSP Neden Bu Kadar Önemli?
AOSP, yalnızca Android’in omurgası değil, aynı zamanda açık kaynak yazılım dünyasının en başarılı örneklerinden biridir.Bu proje olmasaydı, mobil ekosistem bu kadar çeşitli, özgür ve yenilikçi olamazdı.
Geliştiriciler için bir öğrenme alanı, üreticiler için bir temel ve kullanıcılar için özgürlük anlamına gelir.
Kısacası: AOSP, Android’in DNA’sıdır.