ABD'nin başkenti Washington'da 1843'te yapımına başlanan, 1885'te yapımı tamamlanan anıtta pek bilinmese de Osmanlı padişahı Abdülmecid Han'ın imzası da yer alıyor. Peki ABD Başkanı Obama'nın da 2009'da TBMM'de Türk-ABD dostluğunun bir örneği olarak bahsettiği kitabede ne yazıyor?
Beyaz Saray'ın karşısında yer alan ve ilk başkanın adının verildiği Washington Anıtı, 12 yıllık zorlu bir sürecin ardından 1855 yılında tamamlanabilmişti. Mısır obeliski tarzında inşa edilen anıtta dünya genelinden birçok ülke katkı verdi. Osmanlı İmparatorluğu da Washington Anıtı'nda imzası olan ülkeler arasında yer aldı.
Dönemin ABD Başkan Barack Obama, 2009 yılında Türkiye ziyareti sırasında TBMM'de yaptığı konuşmada bu anıta değinmişti. İki ülke dostluğunu anlatan Obama da Washington Anıtı'nda Osmanlı'nın katkısını anlattığı kısımda “Washington Anıtı, Beyaz Saray’ın penceresinden her gün gördüğüm bir anıt. Bunu yapmak, inşa etmek on yıllar aldı. Çok sık gecikmeler yaşandı. Zaman içerisinde bu sürece katkı yapanlar oldu ve hakikaten bugün de bu anıtın durması, bu kişilerin katkıları sayesinde oldu. Bizim yardımımıza koşanlar arasında dünya genelinden dostlar oldu. Herkes Washington’a ve onun kurduğu ülkeye saygılarını göstermek için bu çabayı gösterdiler. Bunlardan bir tanesi de İstanbul’dan geldi. Osmanlı Sultanı Abdülmecid, bize bir mermer plaka gönderdi bu anıtın inşaına yardımcı olmak için” ifadelerini kullanmıştı.
1853 yılında anıta katkı için Abdülmecid tarafından gönderilen, mermer üzerine işlenmiş bir hattı ve üzerinde sultanın tuğrası ve bir kitabe bulunmaktaydı. Abdülmecit, taşın üzerinde George Washington ile ilgili değil, kendisiyle ilgili bir ibare yazdırmıştı. "Amacımız dostluğun devamı Abdülmecid Han’ın temiz adı, Washington’daki bu yüksek taşa yazıldı"
"Merhametli efendim hazretleri, Amerika Devleti’nin başkenti olan Washington şehrinde, devletin kurucusu olan Washington’un adını yaşatmak için birkaç seneden beri bir direk yapılmakta olduğundan, bahsedilen direğin bir yerine konulmak üzere bir parça mermer taşın üzerine padişahın tuğrası ve bir tarih yazılarak dostluk eseri olmak üzere gönderilmesi Amerika Sefareti’nden yazılıp padişahın görmesi için takdim edilen yazıda rica edilmiş ve bu direk için her devletten birer parça taş alınmış olduğundan belirtilen ölçülere göre bir mermer yapılarak gönderilmesi hakkında her ne şekilde padişah emri buyurulur ise ona göre hareket olunacağı beyanıyla bu yazı yazıldı efendim. 28 Şubat 1853 Aciz kullarının arzıdır Yüksek Sadaret makamı tarafından gönderilen işbu yazı padişah tarafından görülmüş olup belirtilen ölçülere göre bir mermer yapılarak gönderilmesi uygun görülmüştür. Ancak hazırlanacak mermerin önceden bir resmi yapılarak padişaha sunulması emredilmektedir. 2 Mart 1853"
Başbakanlık Osmanlı Arşivi incelendiğinde, taşın nakliyesi için 390 kuruş masraf çıktığı anlaşılıyor. "Merhametli efendim hazretleri, Amerika’da Washington şehrinde yapılmakta olan direğe konulmak üzere Osmanlı Devleti tarafından imal olunup gönderilen taşın nakliye masrafı olan 390 kuruşa dair Amerika Sefareti tarafından gönderilen belge görmeniz için ekte gönderilmiş olmakla bahsedilen paranın ödenmesi hakkında görüşünüzün bildirilmesi arz olunur. 13 Ocak 1854 Aciz kullarının arzıdır Gönderilmiş olan Sadaret yazısı ve ekteki belge padişah tarafından görülmüş olup bahsedilen 390 kuruşun Maliye hazinesinden ödenmesi uygun görülmüştür. Paranın ödenmesi için Maliye nazırına emir yazılması gerektiğine dair emir verilmiştir. 17 Ocak 1854 Referansı: Başbakanlık Osmanlı Arşivi İ. HR, 5176
Anıt, 1889 yılında Paris'te Eiffel kulesinin yapımı tamamlanana kadar dünyanın yüksek yapısı unvanına sahipti.
Anıtın yapım sırasında. 1860 civarı (Fotoğraf: Mathew Brady)
1848 yılında yapımına başlanan, fakat çeştli güçlükler nedeniyle 1885 yılında açılan anıt, yükselen Amerikan değerini cümle aleme göstermek amacıyla, dönemin dünyadaki en yüksek anıtı olmak üzere tasarlandı (ve bu ünvanı 1899’da Eyfel Kulesi’nin yapımına kadar elinde tuttu). 169 metre yüksekliğindeki anıt, tarihi eser konusunda sıkıntı yaşayan ABD’nin hem bu ihtiyacını gidermek hem de dünya tarihine sahip çıktığını göstermek için, bir Mısır obeliski biçiminde inşa edilmişti.
Ziyaretçiler Göremez, Görmek için
Giriş yap veya üye ol.
